Shilajit: weldadige effecten en gevaren van de tranen van de Himalaya (2024)

Wat is shilajit?

Men noemt het ook wel Mumiyo of black asphaltum. Shilajit (Asphaltum bitumens) past eigenlijk in geen enkele categorie. Het is niet echt plantaardig, maar ook niet echt mineraal te noemen. Het ontstaat als een exsudaat dat onder invloed van warmte wordt afgegeven door de rotsen in het hooggebergte op een hoogte tussen de 2.000 en 4.000 meter. Het ontstaat voornamelijk in de bergketens van het Himalayagebergte. Daaraan dankt de stof de poëtische naam 'tranen van de Himalaya'. We zien de substantie echter ook op de hellingen van de Altaj, de Oeral en de Kaukasus.

Het ziet eruit als een teerachtige substantie, met een kleur die varieert van licht- tot donkerbruin. Het heeft een unieke samenstelling die de fysische en chemische rijkdom weerspiegelt van de sedimenten waaruit de stof ontstaat. Het is een mix van humus (eindproduct van ontbonden plantaardig materiaal), evenals verschillende organische en minerale stoffen die zich eeuwenlang hebben opgehoopt in de rotsen. Dit alles vindt plaats in een omgeving die vrij is van vervuiling.

De eerste geschreven berichten over de 'tranen van de Himalaya' gaan meer dan 3.000 jaar terug. Het betreft teksten die opgesteld zijn in het Sanskriet. De legende wil dat de grote witte apen in het Himalayagebergte de gewoonte hadden te kauwen op deze substantie. Het zou hen kracht en een lange levensduur hebben gegeven, Daarop besloot de mens om ook te profiteren van de weldadige effecten van deze bijzondere materie. Al snel ontdekten ze de weldadige effecten voor lichaam en geest.

Wat zijn precies die weldadige effecten van de tranen van de Himalaya?

Het bevat alleen al 85 verschillende mineralen en spoorelementen, waaronder selenium. Shilajit is een van de krachtigste fyto-complexen van de ayurvedische geneeskunst. Het beschikt over alle kenmerken voor een rasayana-element (oftewel een element dat bijdraagt aan vitaliteit en verjonging) (1). Het wordt ingedeeld bij de adaptogene bestanddelen en wordt vooral gewaardeerd vanwege het vermogen om de werking van andere stoffen te versterken.

Op het gebied van de seksuele activiteit draagt shilajit bij aan de ondersteuning van de voortplantingsfunctie, met name bij mannen. Het speelt een rol bij de mechanismen van de spermatogenese (2). Bij de vrouw draagt het bij aan een comfortabelere menstruatie, maar het blijft ook na de menopauze interessant (3).

Mumiyo draagt eveneens bij aan het behoud van een goede mentale gezondheid dankzij de inwerking op verschillende niveaus. In India is het bijvoorbeeld erg in trek om de uitvoering van cognitieve taken zoveel mogelijk te optimaliseren (4). Behandelaars raden het eveneens aan vanwege het kalmerende en ontspannende vermogen. Men heeft onderzoeken uitgevoerd bij ratten om een mogelijke remmende werking van Mumiyo aan te tonen op een bepaalde categorie neuronen in ons centrale zenuwstelsel (5).

Maar de echte naamsbekendheid dankt deze substantie aan de herstellende eigenschappen waarover het beschikt. Het belangrijkste bestanddeel, fulvinezuur werkt als een natuurlijke schoonmaakhulp voor het lichaam (6). Trouwens, de meeste weldadige effecten van de substantie zijn te denken aan dit humusachtige bestanddeel (in combinatie met dibenzo-α-pyronen).

In onderzoeken wordt vooral de affiniteit onderstreept die fulvinezuur heeft met de mitochondriën, oftewel de 'energiecentrales' van onze cellen die glucose omzetten in energie (ATP) (7). Dit verklaart voor een deel dat shilajit bijdraagt aan de vertering en aan de stofwisseling van koolhydraten en vetten en een bijdrage kan leveren aan gewichtsbeheersing (8-9).

Goed om te weten: shilajit bevat nog veel meer moleculen in verschillende hoeveelheden (afhankelijk van de plaats van herkomst). Deze moleculen zijn waarschijnlijk samen betrokken bij al de waargenomen positieve effecten: ellagzuur, vetzuren, triterpenen, sterolen, polyfenolen, fenolhoudende lipiden...

Een supplementinname van shilajit: wat zijn de risico's?

Voedingsupplementen tegen vermoeidheid op basis van shilajit worden over het algemeen goed verdragen (10). Er is geen interactie met andere medicijnen bekend op dit moment.

Toch zou een supplementinname van mumiyo bij sommige mensen tot een hoger gehalte aan creatine kunnen leiden. Als voorzorgsmaatregel is het advies voor mensen met nierproblemen of een te hoog urinezuurgehalte dan ook om het niet te gebruiken.

Omdat de tranen van de Himalaya een aanzienlijke hoeveelheid ijzer bevatten, worden de supplementen ook afgeraden voor mensen met hemochromatose (oftewel 'ijzerstapelingsziekte', een genetische aandoening waarbij teveel ijzer opgeslagen wordt in het lichaam).

Ten slotte kan de natuurlijke vorm van shilajit verschillende onzuiverheden bevatten, zoals zware metalen, mycotoxines of polymere chinonen. Het is dan ook van groot belang te kiezen voor een gezuiverde vorm om veilig en optimaal te profiteren van de weldadige effecten (10).

Welk supplement van shilajit kiest u?

De zuiverheid van shilajit is belangrijk, maar er zijn nog ander criteria waarmee u rekening dient te houden.

Om tot een weloverwogen keuze te komen, is het een goed idee om de dosering van de werkstoffen aandachtig te bekijken (en dan met name de hoeveelheid fulvinezuur, de belangrijkste werkstof). Kijk ook naar het fabricageprocedé, want dat dient te voldoen aan de strengste veiligheidsnormen.

Het supplement dat beschermd wordt door verschillende internationale (waaronder Amerikaanse) patenten is Super Shilajit. Het is gebaseerd op een unieke genormaliseerde samenstelling die 60% fulvinezuur bevat en 10% DBP-chromoproteïnes voor een maximaal effect.